کد مطلب:20250 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

جز خدا كسي شايستة ستايش نيست و ياد خدا هميشه لازم است. چگونه مي توان به آن نايل شد؟

ياد خدا مراتب دارد: ذكر زباني، ذكر قلبي.

ذكر كامل و حقيقي توجه قلبي وحضور باطني است كه در روايات از آن به عنوان دشوارترين اعمال ياد شده است.[14]

حتي در روايتي رسول اكرم(ص) يكي از مواردي كه آن را فوق طاقت امت شمرده اند، ذكر خدا در تمام احوال مي دانند و بعد توضيح داده اند كه مراد از ذكر سبحان الله والحمدلله ولااله الا الله والله اكبر نيست، بلكه ذكر عبارت است از اين كه وقتي كار حرامي پيش آمد، از خدا بترسد و آن را ترك كند.[15] براي رسيدن به اين حالت معنوي بايد ايمان و معرفت را تقويت كرد. وقتي از امام علي(ع) سؤال شد: آيا خدا را ديده اي كه او را عبادت مي كني؟ حضرت فرمود: خدايي را كه نديده ام عبادت نمي كنم. گفته شد: چگونه خدا را ديده ايد؟ فرمود: خدا با چشم ظاهر ديده نمي شود بلكه قلب ها با حقيقت ايمان او را مشاهده مي نمايند.[16] مرحوم فيض كاشاني مي گويد: راه تحصيل محبت خدا و تقويت آن براي تهية استعداد رؤيت و لقاي خدا، تحصيل معرفت و تقويت آن مي باشد. طريق تحصيل معرفت، تطهير قلب از شواغل و علائق دنيا و انقطاع كامل به خدا به وسيلة ذكر و فكر و اخراج حب غير خدا از قلب است، زيرا قلب به منزلة ظرف است كه اگر پر از آب باشد، گنجايش سركه را ندارد بايد آب هايش را خالي كند تا سركه را بپذيرد.[17] حضرت امام خميني تذكر را از نتايج تفكر دانسته اند.[18] از طرف ديگر بايد موانع ذكر را از خود دور كرد. خداوند به فرمايش قرآن مجيد به بندگان نزديك است.

يار نزديك تر از من به من است وين عجب تر كه من از وي دورم

امام سجاد(ع) در دعاي ابوحمزة ثمالي مي گويد: كسي كه به سوي تو حركت كند، راهش نزديك است و تو از خَلق خود محجوب نيستي، جز اين كه اعمال ايشان آن ها را در برابر تو محجوب مي گرداند. آن چه سبب مي شود انسان از خدا و ياد او غفلت كند و حضور دائمي پروردگار را احساس ننمايد، چيزي جز اشتغال انسان به خود نيست.

ميان عاشق و معشوق هيچ حائل نيست تو خود حجاب خودي حافظ از ميان برخيز

[14] بحارالانوار، ج 93، ص 155.

[15] همان، ص 151.

[16] بحارالانوار، ج 75، ص 207.

[17] ابراهيم اميني، خودسازي، ص 175 - 176.

[18] چهل حديث، ص 290.